Definitie van een arbeidsongeval

Algemeen artikel

Een arbeidsongeval is een ongeval dat op en door het werk gebeurt. De arbeidsongevallenwet omvat een meer precieze omschrijving i.f.v. schadeloosstelling. Rechtspraak geeft verdere interpretatie. Daarnaast zijn er nog andere definities afhankelijk van de context en het doel, bv. managementsysteem ISO 45001.

Onderwerpen:

©:

gepubliceerd op 01.07.24 door de redactie, prevent.be

Geactualiseerd op:

04.09.25

Printvriendelijke pdf

Vastgelegd in wetgeving over schadevergoeding arbeidsongevallen

De definitie over wat een arbeidsongeval is, is terug te vinden in de wetgeving over de schadevergoeding van slachtoffers van een arbeidsongeval. De definitie is dus vooral bedoeld om uit te maken in welke omstandigheden een slachtoffer recht heeft op een vergoeding en niet in het kader van preventie.

Algemene omschrijving

De wetgeving omschrijft een arbeidsongeval als elk ongeval dat een werknemer tijdens en door het feit van de uitvoering van de arbeidsovereenkomst overkomt en dat een letsel veroorzaakt (arbeidsongevallenwet 10 april 1971, art. 7). Ook het ongeval dat zich voordoet op de weg naar en van het werk, wordt als arbeidsongeval aanzien.

De arbeidsongevallenwet van 10 april 1971 geldt enkel voor de privésector. De schadeloosstelling van de slachtoffers van arbeidsongevallen in de overheidssector is opgenomen in de wet van 3 juli 1967 betreffende de preventie van of de schadevergoeding voor arbeidsongevallen, voor ongevallen op de weg naar en van het werk en voor beroepsziekten in de overheidssector (BS 10-8-1967). De definities zijn gelijklopend in beide wetten.

Elementen van een arbeidsongeval

Op basis van de omschrijving van een arbeidsongeval kunnen vijf elementen onderscheiden worden die samen aanwezig moeten zijn om te kunnen spreken van een arbeidsongeval.

1. een plotse gebeurtenis
Plotse gebeurtenis is een in de tijd definieerbaar feit van relatief korte duur. Letsels te wijten aan langdurige blootstelling of overbelasting vallen hier niet onder.

2. het bestaan van een letsel
Een plots voorval is enkel een arbeidsongeval als het gepaard gaat met een letsel. Een letsel betekent niet noodzakelijk dat er ook sprake moet zijn van arbeidsongeschiktheid. Ook een ongeval met enkel eerste zorgen en zonder verzuim is een arbeidsongeval. Schadeloosstelling is er uiteraard enkel als er medische kosten zijn voor het slachtoffer. Daarom moeten lichte ongevallen niet altijd aangegeven te worden.
Een uitzondering is een ongeval waarbij er enkel schade is aan prothesen of orthopedische toestellen (arbeidsongevallenwet, art. 26). Ook dergelijke voorvallen worden beschouwd als arbeidsongevallen.

3. een causaal verband tussen het ongeval en het letsel
Voor het causaal verband volstaat het om voor het bestaan van het letsel een plotselinge gebeurtenis aan te wijzen. In dat geval is er het vermoeden dat het letsel veroorzaakt werd door een ongeval.

4. het ongeval is voorgevallen tijdens de uitvoering van de arbeidsovereenkomst
De plotse gebeurtenis moet voorgevallen zijn tijdens het werk. Een uitzondering hierop is een ongeval dat niet overkomen is tijdens de uitvoering van de arbeidsovereenkomst maar veroorzaakt door een derde omwille van de uitvoering van de overeenkomst, bv. agressie tegen gezagdragers buiten werkuren.

5. het ongeval is voorgevallen is door het feit van de arbeidsovereenkomst
Dit 5^de element hangt nauw samen met het 4^de aangezien dat van elk ongeval dat voorvalt tijdens de uitvoering van de overeenkomst wordt aangenomen dat het gebeurde door het feit van de uitvoering van de overeenkomst, tenzij tegenbewijs.
Voor ongevallen veroorzaakt door terrorisme is bovendien expliciet vermeld dat voor dergelijke ongevallen gebeurd tijdens de uitvoering van de arbeidsovereenkomst, er van uit gegaan wordt dat ze overkomen zijn door het feit van de uitvoering van die arbeidsovereenkomst.

Woon-werkverkeer

Een ongeval op weg naar en van het werk, wordt gelijkgesteld met een arbeidsongeval
De weg naar en van het werk is het

normale traject dat de werknemer moet afleggen om zich
van zijn verblijfplaats te begeven naar
de plaats waar hij werkt, en omgekeerd.

Het normale traject is ruim gedefinieerd in de wetgeving en omvat bijvoorbeeld ook omwegen naar de crèche of het traject naar plaatsen voor beroepsopleidingen.

Telewerkers

Een ongeval van een telewerker wordt ook beschouwd als een arbeidsongeval. Dit geldt zowel voor structureel als voor occasioneel telewerk.

Rechtspraak

De definitie van een arbeidsongeval mag dan wel omschreven zijn in de wetgeving dat neemt niet weg dat er discussies over ontstaan. Slachtoffers zijn het soms niet eens met de beslissing om een voorval te weigeren als arbeidsongeval en spannen vervolgens een rechtszaak aan.

Op onze website zijn een aantal gevallen van de rechtspraak terug te vinden over wat nu wel of niet beschouwd wordt als een ongeval. De argumenten die de rechters naar voren schuiven voor het onderbouwen van hun redenering geven bovendien een verdere verduidelijking van de definitie van een arbeidsongeval.


Datum en plaats arrest	Voorval	Onderwerp/Belang/Argumenten
17 maart 2025 van het arbeidshof in Brussel	Een schoonmaker raakt gewond op de weg naar haar werk toen ze betrokken raakte bij een overval. Ze was die ochtend vertrokken van bij haar zus.	Een verblijfplaats kan ook het appartement zijn van een familielid indien de persoon de gewoonte had om er te verblijven.
23 december 2023 Arbeidshof Brussel	Een horecamedewerker valt 's morgens met de step tijdens het wegbrengen van zijn dochter naar school. De werkgever geeft het voorval niet aan.	Werkgever is verplicht om elk voorval aan te geven waarop de arbbeidsongevallenwet mogelijk van toepassing is. Het normale woon-werk traject omvat een omweg langs de school.
2 november 2020 Arbeidshof Luik	Een brancardier wordt na zijn lunch bewusteloos teruggevonden en overlijdt twee dagen later aan de gevolgen van een luchtwegobstructie bij het eten van een broodje.	Verslikking is een plotse gebeurtenis. Er is sprake van een wettelijk vermoeden: als het ongeval zich voordoet tijdens de uitvoering van de arbeidsovereenkomst, wordt het, tot het tegendeel is bewezen, vermoed te zijn gebeurd door het feit van de uitvoering van die overeenkomst
20 oktober 2020 Arbeidshof Bergen	Een politieman die tijdens zijn werk getuige was van ontscheping van migranten, loopt daarbij een emotionele schok op.	Normale uitvoering van het werk kan worden beschouwd als een plotse gebeurtenis op voorwaarde dat het element dat de letsels heeft veroorzaakt, kan worden aangetoond.
3 september 2020 Arbeidshof Luik	Een werknemer van een ziekenhuis loopt een psychische shock op toen ze getuige was van een aanval op haar man op de bedrijfsparking.	Een ongeval op de bedrijfsparking moet beschouwd worden als een ongeval op weg naar en van het werk. Hierdoor is het niet nodig om aan te tonen dat het om een voorval gaat door de uitvoering van de arbeidsovereenkomst.
10 september 2018 Arbeidshof Luik	Een hoofdredacteur van een maandblad over motorfietsen besluit om tijdens zijn vakantie een reportage te maken en raakt vervolgens betrokken bij een zwaar motorongeluk.	Ongeval gebeurde tijdens de uitvoering o.w.v. de onafhankelijkheid en de bewegingsvrijheid van de betrokkene om zelf zijn werk te organiseren.
18 juli 2017 Arbeidshof Luik	Een schooldirecteur valt uit met posttraumatische stressstoornis na een bedreigende confrontatie met een vakbondsdelegatie	Stress kan een plotselinge gebeurtenis zijn, op voorwaarde dat er sprake is van een element dat het letsel kon veroorzaken. Stress kan omschreven worden als een letsel.
26 oktober 2015 Arbeidshof Brussel	Na een vergadering rapporteert een ambtenaar stressklachten	Stress kan beschouwd worden als een plotse gebeurtenis op voorwaarde dat een beklemmend feit kan worden vastgesteld.
24 december 2014 Arbeidshof Brussel	Uit de eerste verklaringen na een dodelijke val van een bouwvakker vanop de vierde verdieping wordt afgeleid dat het om een geval van zelfdoding gaat.	Rechtbank in beroep oordeelde dat een epileptische aanval niet kon uitgesloten worden
17 september 2014 Arbeidsrechtbank van Bergen en Charleroi	Een vrachtwagenchauffeur onder invloed van alcohol overlijdt in het buitenland op een parkeerterrein na een aanvaring met een collega.	Uitklaring van gezagsrelatie met de werkgever en uitvoering van de opdracht in het buitenland. Dronkenschap is onvoldoende om schuld en/of intentie bij werknemer te leggen.
9 juli 2014 Arbeidshof Bergen	Een werknemer valt met de fiets op de terugweg naar het werk van de lunch thuis	De arbeidsweg kan twee keer worden afgelegd: zowel aan het begin als het eind van het werk maar ook tijdens de middagpauze.
28 maart 2011 Hof van Cassatie	Een politieman overlijdt op het werk aan een hartaanval	Een plotse gebeurtenis moet geen ‘bijzonder’ of ‘abnormaal’ karakter vertonen. Ook de normale uitoefening van de arbeidsovereenkomst kan elementen omvatten die het letsel kunnen veroorzaken.
20 december 2010 Arbeidsrechtbank Antwerpen	Een werknemer pleegt zelfmoord op het werk na een moeilijke bijeenkomst met zijn leidinggevenden	Er is in dit geval wel degelijk sprake van een plotse gebeurtenis. Ook het opzettelijke karakter van de daad is onvoldoende aangetoond.
Verschillende Belgische arresten n.a.v. een Franse case over een werknemer die overlijdt in wachtkamer arbeidsarts.		Bespreking van verschillende elementen zoals plaats van het ongeval, uitvoering arbeidsovereenkomst, gezagrelatie met werkgever.

Andere definities?

Geen definitie in wetgeving welzijn om het werk

De wet of de codex welzijn op het werk bevatten verscheidene bepalingen met verwijzingen naar arbeidsongevallen zoals bepalingen die wijzen op de noodzaak om ongevallen te onderzoeken en dergelijke voorvallen in de toekomst te voorkomen. Er wordt echter geen definitie gegeven van een arbeidsongeval. Algemeen wordt ervan uitgegaan dat de omschrijving van een arbeidsongeval in de wet en de codex welzijn op het werk samenvalt met de omschrijving van een arbeidsongeval zoals in de arbeidsongevallenwet. Op de website van de FOD Werkgelegenheid is deze definitie trouwens zo vermeld. Er zijn in de wetgeving welzijn op het werk wel omschrijvingen voor lichte en ernstige ongevallen.

Definitie uit ISO 45001

Norm ISO 45001 over het opzetten van een managementsysteem veiligheid en gezondheid op het werk, geeft wel een definitie van ongeval. De norm omschrijft een ongeval in het kader van het begrip incident:

Incident: voorval dat voortvloeit uit werk, of zich voordoet tijdens werk, dat tot letsels en gezondheidsproblemen leidt of zou kunnen leiden
- een incident waarbij zich letsels en gezondheidsproblemen voordoen, wordt soms als ‘ongeval’ aangeduid.
- een incident waarbij zich geen letsels en gezondheidsproblemen voordoen, maar waarbij de mogelijkheid bestaat dat deze zich voordoen, wordt soms aangeduid als een ‘bijna-ongeval’.
Letsels of gezondheidsproblemen = nadelige gevolgen voor de lichamelijke, geestelijke of cognitieve toestand van een persoon"

Het voorkomen van letsels of gezondheidsproblemen van medewerkers behoort samen met het zorgen voor veilige en gezonde werkplekken, tot de doelstellingen van een managementsysteem veiligheid en gezondheid op het werk.

Toelichting wetgeving

Aangifte, melding en registratie van ongevallen: alle verplichtingen op een rijtje

Het is niet alleen verplicht om elk ongeval aan te geven maar er zijn ook heel wat wettelijke bepalingen over het onderzoeken en bijhouden van gegevens over arbeidsongevallen. In sommige gevallen is bovendien een melding aan de inspectie vereist. Een overzicht van de verplichtingen.

Ga verder