Welzijn op het werk in cijfers die tot de verbeelding spreken
gepubliceerd op 22.04.2024 door de redactie, prevent.be
In 2023 verloren 50 werknemers het leven door een arbeidsongeval op de werkplek en 34 in het woon-werkverkeer.
In totaal gebeurden er bijna 170.000 arbeidsongevallen in België. In dit cijfer zitten zowel de ongevallen op de arbeidsplaats als deze tijdens het woon-werkverkeer.
En wat is dan de kans op een arbeidsongeval? Ongeveer 5 op de 100 werknemers hadden een arbeidsongeval in 2023. Dat cijfer werd berekend op basis van fulltime-equivalenten, dus in de praktijk ligt de kans hoger.
Een opleiding of infosessie organiseren? Ontdek onze videocursus Veiligheid, een gedeelde verantwoordelijkheid
1 op de 10 ongevallen gebeurt door vallen of struikelen.
Uitglijden, struikelen of vallen op de begane grond, het lijken banale voorvallen, maar ze veroorzaken heel wat ongevallen. Het is zelfs de meest voorkomende oorzaak van arbeidsongevallen. Een op de tien ongevallen op de arbeidsplaats valt in deze categorie.
Risicofactoren zoals gladde vloeren, oneffenheden, onaangepast schoeisel, vuil of afval op de vloer, of obstakels zoals dozen of kabels werken deze ongevallen in de hand. Orde en netheid is een sleutelfactor bij de preventie ervan.
Een opleiding of infosessie organiseren? Ontdek onze videocursus Struikelen, uitglijden en vallen
3 op de 10 bedrijven voert geen regelmatige risicoanalyse uit.
Risicoanalyse is de basis voor het voeren van een beleid welzijn op het werk. Toch zegt bijna 30% van de bedrijven in België dat ze niet regelmatig een risicoanalyse uitvoeren. De redenen die de bedrijven aanhalen om dat niet te doen, zijn hoofdzakelijk dat de risico's al gekend zijn en dat er zich geen belangrijke knelpunten voordoen op de werkvloer.
Regelmatig een risicoanalyse uitvoeren is een voorwaarde om de juiste beschermingsmaatregelen te nemen en zo ongevallen en gezondheidsproblemen te voorkomen. Vooral bij veranderingen zoals andere machines, een andere opstelling van kantoormeubilair of aanpassingen in het werkrooster is het belangrijk om na te gaan wat de impact is. De medewerking van iedereen in het bedrijf is hiervoor noodzakelijk.
Bijna 1 op de 10 werknemers rapporteert een werkgerelateerd gezondheidsprobleem.
Uit cijfers van Eurostat blijkt dat 9,5% van de Belgische werknemers melden dat ze het voorgaande jaar te maken kregen met een werkgerelateerd gezondheidsprobleem (cijfers uit 2020). Vrouwen melden vaker een probleem dan mannen (resp. 10,4% en 8,7%), en oudere werknemers (12,8%, 55 tot 64 jaar) vaker dan jongere (5%, 15 tot 34 jaar).
1 op de 5 werknemers geeft aan dat hij te veel werkdruk ervaart...
... en dat dat mogelijk een bedreiging vormt voor zijn mentaal welzijn.
16% ondervindt problemen om het werk te verzoenen met het privéleven en 30% zegt buiten de werkuren nog bezig te zijn met het werk en zich er zorgen om te maken.
11% van de werknemers krijgt te maken met verbale agressie.
Daarnaast wordt 9% geconfronteerd met fysiek geweld, 16% met pesten, 2,3% met ongewenst seksueel grensoverschrijdend gedrag en 11% met discriminatie.
Een opleiding of infosessie organiseren? Ontdek onze videocursus Pesten, ongewenst seksueel gedrag en geweld op het werk
40% van de werknemers zegt dat ze hulp en steun krijgen van hun collega’s.
70% vindt bovendien dat ze voldoende waardering krijgen voor hun werk en maar liefst 80% vindt dat ze de kans krijgen om hun kennis en vaardigheden in te zetten. Ondersteuning en waardering zijn belangrijke aspecten om stress op het werk tegen te gaan.
Daar staat tegenover dat bijna de helft van de werknemers aangeeft dat ze weinig of niet in staat zijn om beslissingen te beïnvloeden die belangrijk zijn voor het werk, of de volgorde van hun taken te wijzigen. Dat zijn risicofactoren die negatieve stress in de hand werken.
Bijna 6% van de werknemers wordt voortdurend blootgesteld aan lawaai.
12% wordt er vaak aan blootgesteld en 16,4% soms. In totaal gaat het dus om ongeveer 35% of een op de drie werknemers die op de werkplek geconfronteerd wordt met schadelijk lawaai. Blootstelling aan lawaai kan leiden tot onomkeerbare gehoorschade.
Een opleiding of infosessie organiseren? Ontdek onze videocursus Lawaai.
18% geeft aan dat ze vaak zware lasten tillen.
Tillen en dragen van lasten hoort voor veel werknemers bij het werk. 18% tilt regelmatig zware lasten en nog eens 18% doet dat soms. Dat wil zeggen dat 36% van de werknemers op de werkvloer te maken krijgt met de risico's van manueel hanteren van lasten.
Een opleiding of infosessie organiseren? Ontdekt onze videocursussen Manueel hanteren van lasten & MSA – Magazijnen en Manueel hanteren van lasten & MSA – Industrie.
Meer dan de helft heeft last van spierpijnen.
56% van de werknemers zegt dat ze in het het voorgaande jaar spierpijnen hebben ondervonden aan de schouders, nek of armen. Rugpijn komt ongeveer even vaak voor (52%). Musculoskeletale aandoeningen kunnen veroorzaakt worden door werkgerelateerde risicofactoren zoals belastende werkhoudingen. 25% van de werknemers zegt trouwens dat ze vaak werken in een belastende werkhouding. Repetitieve handbewegingen komen nog vaker voor: bij 60% van de werknemers gaat het werk daar voortdurend of vaak mee gepaard.
De helft van de werknemers werkt voortdurend met een computer.
Daarom is een goede inrichting en opstelling van de beeldschermwerkplek essentieel. Iedereen die regelmatig met de computer werkt, moet weten hoe zijn tafel en stoel in te stellen en hoe het beeldscherm te positioneren om gezondheidsklachten te vermijden. Elk halfuur moet het zitten onderbroken worden.
Een opleiding of infosessie organiseren? Ontdek onze videocursussen Ergonomische principes voor het kantoor en E-learning voor telewerkers.
5% van de werknemers ondervindt problemen op het werk door alcoholgebruik.
Meer dan 80% van de werknemers drinkt wel eens alcohol. Bij ongeveer een op de tien werknemers gebeurt dat vier of meer keer per week. Alcohol en werk gaan niet goed samen: werknemers die wel eens drinken, geven aan dat dat een negatief effect heeft op hun werk, zoals onregelmatig presteren (5,1%), te laat komen op het werk (4,7%), conflicten met collega’s (3%), afwezigheid op het werk (te dronken om te gaan werken of een kater, 2,6%), een ongeval op het werk (1,4%), sancties van de werkgever (0,9%) en een ongeval op weg van en naar het werk (0,6%).
Een opleiding of infosessie organiseren? Ontdek onze videocursus Alcohol en drugs op het werk.
1 op de 3 neemt de fiets naar het werk.
Met de fiets naar het werk gaan wordt steeds populairder. Het aandeel fietsen in het woon-werkverkeer steeg tussen 2005 en 2021 met 80%. In 2023 gebruikte 32% van de werknemers de fiets om naar het werk te gaan, als hoofdvervoermiddel of om zich bijvoorbeeld naar het station te verplaatsen.
Meer fietsers, dat leidt tot meer ongevallen met fietsers in het woon-werkverkeer. In 2023 gebeurden er 3143 ongevallen in het woon-werkverkeer waarbij er expliciet sprake is van fietsgebruik. Vier ongevallen kenden een dodelijke afloop en bijna 500 ongevallen veroorzaakten blijvende ongeschiktheid.
Tips voor het uitwerken van een fietsbeleid en het bewustmaken van fietsende medewerkers.
Bronnen
De geciteerde cijfers gaan alle over Belgische werknemers en zijn gebaseerd op onderstaande bronnen:
- Arbeidsongevallen 2023: Fedris
- Alcohol, 2016: Q-ADO
- Blootstelling risicofactoren: Eurofound European Working Contitions Telephone Survey, 2021
- Rapportering werkgerelateerde gezondheidsproblemen: Labour Force Survey, 2020, Eurostat