Burn-out?
Door een
langdurige overbelasting op het werk, vaak gepaard gaande met een persoonlijke kwetsbaarheid en/of problemen in de privésfeer, kan er geen energie meer opgebracht worden om bepaalde cognitieve en emotionele processen te reguleren. De functionele capaciteit om cognitieve en emotionele processen te reguleren, is verstoord. Het verlies van controle, in samenhang met uitputting, leidt tot een zelfbeschermingsreactie waarbij er mentaal afstand genomen wordt van de uitputtingsbron (in de meeste gevallen het werk).
Het gaat hier vooral om een negatieve instelling of attitude (bv. in de vorm van cynisme), al kan deze attitude zich ook uiten in het fysiek afstand nemen (bv. door contact te ontwijken met collega’s). Dit mechanisme is echter gedoemd om te falen, omdat het negatieve reacties van anderen ontlokt en de motivatie en prestaties op het werk ondermijnt. Daardoor neemt de stress niet af, maar juist toe. Daarom vormt deze beschermingsreactie een inherent onderdeel van burn-out.
Door het controleverlies wordt een depressieve stemming en gedragsmatige en psychosomatische spanningsklachten uitgelokt. De depressieve stemming is geen depressie in de zin van een op zichzelf staande psychische stoornis. Het gaat om een normale, tijdelijke reactie op teleurstelling of verlies. Deze secundaire symptomen kunnen gebruikt worden om een meer volledig beeld van burn-out te krijgen. Zij zijn vaak de eerste reden waarom men hulp zoekt en kunnen een voorbode zijn van burn-out.
Symptomen
Burn-out wordt gekenmerkt door vier kernsymptomen en drie bijkomende symptomen.
De vier kernsymptomen van burn-out zijn:
Uitputting. zowel fysieke uitputting (‘je lichaam is moe’), als psychologische (‘je ‘op’ en ‘leeg’ voelen’).
Mentale distantie. Hiermee doelen we op het mentaal afstand nemen van het werk. In de meeste gevallen ervaart men bij een burn-out een sterke weerstand tegen het werk en trekt men zich (mentaal of fysiek) terug uit het werk.
Cognitief controleverlies. Zoals geheugenproblemen, aandachts- en concentratiestoornissen en prestatieproblemen, bijvoorbeeld trager werken of fouten maken, omwille van een verstoring in je cognitief functioneren.
Emotioneel controleverlies. Kenmerkend hiervoor zijn heftige emotionele reacties (zoals woede of huilbuien) waarover men geen controle heeft. Bovendien gaat dit vaak gepaard met een lage tolerantiegrens (‘je hebt geen geduld meer’).
Drie bijkomende symptomen
Naast deze vier kernsymptomen komen er ook een aantal begeleidende symptomen terug in de vorm van:
Psychische spanningsklachten, bijvoorbeeld slaapproblemen, piekeren of paniekaanvallen;
Psychosomatische spanningsklachten: lichamelijke klachten van psychische oorsprong;
Depressieve stemming: zich somber en terneergeslagen voelen.
