Wat is ADHD?
De letters staan voor ‘Attention Deficit Hyperactivity Disorder’. In het Nederlands kunnen we dit vertalen als een ‘aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit’.
ADHD is een neurobiologisch bepaalde problematiek die tot uiting komt via het gedrag. Deze ontwikkelingsstoornis heeft als belangrijkste gedragskenmerken: onoplettendheid, hyperactiviteit en impulsiviteit. Met onoplettendheid bedoelt men dat mensen met ADHD vaak problemen hebben met volgehouden aandacht. Hyperactiviteit verwijst naar overmatig bewegen, grof-motorisch en/of fijn-motorisch, moeilijkheden met stilzitten en een voorkeur hebben voor drukke activiteiten. Impulsiviteit heeft dan weer te maken met het eerst ‘doen’ vooraleer te ‘denken’.
ADHD is dimensioneel waardoor de symptomen meer of minder kunnen voorkomen, eerder dan wel of niet. De kenmerken kunnen zich naargelang de persoon, leeftijd, situatie en aanwezigheid van andere personen op een andere manier uiten.
In combinatie met ADHD kunnen nog andere stoornissen voorkomen, al dan niet in een causale relatie zoals bijvoorbeeld oppositioneel-opstandige en agressieve gedragsstoornissen, angst- en stemmingsstoornissen, motorische onhandigheid, leerstoornissen, taal-spraakstoornissen op jonge leeftijd, middelenmisbruik (alcohol, drugs) bij adolescenten en volwassenen, ...
Oorzaken van ADHD
De oorzaak is niet bekend; waarschijnlijk wordt ADHD veroorzaakt door een onevenwicht in de aanmaak van bepaalde boodschappers (transmitters) in de hersenen. Erfelijke factoren en de omgeving spelen een dominante rol. Factoren die de aanwezige aanleg kunnen verzwakken en hierdoor de prognose in gunstige zin beïnvloeden zijn een stabiel gezin, een evenwichtige opvoeding, een positief sturende aanpak op school, een goede vriendenkring, een stimulerende en ondersteunende partner, een begripvolle werkgever.
Behandeling
Bij psycho-educatie leert iemand met ADHD omgaan en probeert hij zijn eigen beperkingen en aanpassingen van het gedrag en het zelfbeeld te aanvaarden. Medicatie is voorlopig de meest efficiënte manier om de symptomen van ADHD te onderdrukken: 70 tot 80% van mensen met ADHD is goed geholpen met medicijnen. Medicatie is echter een onderdeel van een zorgtraject en volstaat op zich niet. Bij gedragstherapie wordt er gekeken hoe een persoon met ADHD nieuwe vaardigheden kan aanleren, hoe hij de controle over zijn gedrag kan krijgen, hoe hij zijn sociale relaties kan herstellen en hoe hij zijn talenten kan ontdekken.
ADHD op de werkvloer
Mensen met ADHD lijken oneindige energie te hebben, ze kunnen snel en associatief denken en zijn in staat om zeer snel beslissingen te nemen. Anderzijds kunnen ze moeilijkheden ondervinden met timemanagement, administratie en rapportage. Op de werkvloer kunnen deze mensen te weinig afwisseling in het takenpakket ervaren. Ook kunnen problemen met de baas of de collega’s leiden tot ontevredenheid.
Profiel van de ADHD'er
| Pluspunten | Moeilijkheden |
|---|
- Creatief denken
- Visueel-ruimtelijk redeneervermogen
- Hyper-concentratie
- Passie en moed
| - Time management en prioriteiten stellen
- Moeilijkheden met concentratie, aandacht en zelfregulering
- Insomnia, depressie, blessures en afwezigheid
- Baanbehoud
- Soms moeite met werken in een team
|
Tips voor een werknemer met ADHD
Ook bij ADHD geldt: iedereen is anders. Onderstaande tips zijn algemeen en niet op iedereen van toepassing.
- Zoek een job met voldoende afwisseling en weinig routineuze taken. Deze werken demotiverend. Maar probeer wel structuur in je werk te brengen. Dit zorgt voor minder afleiding.
- Deel je werk op in deeltaken met elk een haalbare deadline.
- Vraag hulp bij de opvolging van administratieve taken en bij het maken van je planningen en het beheer van je agenda. Geef het niet volledig uit handen want het blijft belangrijk om autonomie te behouden.
- Probeer ervoor te zorgen dat je niet voortdurend wordt afgeleid:
- Vermijd een landschapsbureau en kies een kantoor waar weinig mensen voorbijlopen.
- Draag oordoppen of een koptelefoon bij omgevingslawaai.
- Zet het geluid van je mail en smartphone af. Uit onderzoek blijkt dat dit geluid mensen 2 minuten uit hun concentratie haalt. Als je ADHD hebt, ben je hier nog gevoeliger voor en heb je extra moeite om je opnieuw op je taak te focussen.
Heb je een collega met ADHD in je team?
- Wees begripvol en stel je flexibel op. Dat geldt natuurlijk tegenover al je collega’s. Zorg voor duidelijkheid en stel grenzen.
- Richt de werkplek anders in en creëer rust en stilte. Je kan een plekje inrichten waar een werknemer zich kan terugtrekken wanneer hij geconcentreerd een opdracht moet uitvoeren.
- Ben je teamleider? Ga er niet van uit dat je collega de hele dag bereikbaar is. Laat je collega toe om even zijn mails niet te checken of zijn gsm op stil te zetten.
- Bied structuur aan. Structuur zorgt voor minder afleiding, maar voorkom dat het werk saai wordt.
- Vergader efficiënt en effectief. Doe dit eens rechtstaand of al stappend.
- Medewerkers met ADHD zijn over het algemeen goede crisismanagers en/of creatievelingen. Betrek hen bij uitdagende projecten waarbij ze kunnen brainstormen en out-of-the-box-denken.
