Kader
De bepalingen over jongeren op het werk zijn samengebracht in de Codex welzijn op het werk Boek X Werkorganisatie en bijzondere werknemerscategorieën, Titel 3 Jongeren. Het is een omzetting van de Europese richtlijn 94/33/EG.
Jongeren
De codex-bepalingen waarborgen de bescherming van de minderjarigen van 15 jaar of ouder die niet meer volledig aan de schoolplicht onderworpen zijn, maar ook leerjongens, leerlingen en studenten, alsook studenten-werknemers. Deze categorieën vallen ook onder de wet welzijn. Titel 3 van Boek X van de Codex is enkel van toepassing op jongeren. Voor de stagiairs is er Titel 4 van Boek X.
Specifieke risicoanalyse
Jonge werknemers vormen een kwetsbare groep in het bedrijf. Daarom is de werkgever verplicht een risicoanalyse uit te voeren waarbij rekening gehouden wordt met de specifieke kenmerken van jongeren zoals hun gebrek aan ervaring, hun beperkt inzicht in risico’s en hun doorgaans jonge leeftijd. De risicoanalyse moet in ieder geval nagaan of de jongere niet wordt blootgesteld aan risicovolle activiteiten die opgesomd worden in bijlage X.3-1. Deze analyse moet worden uitgevoerd voordat de jongeren met hun arbeid beginnen. De codex legt de verplichting op om minstens één keer per jaar en bij elke belangrijke wijziging van de werkpost de risicoanalyse te hernieuwen of te wijzigen.
Preventiemaatregelen
Op basis van de risicoanalyse is het dan aan de werkgever om de nodige preventiemaatregelen te nemen. Ook hier moet hij rekening houden met de specifieke situatie van de jongere. Hij is in ieder geval verplicht om het gezondheidstoezicht te organiseren en om risicovolle activiteiten te verbieden. Zo mag de werkgever de jongeren geen werk laten uitvoeren dat ze lichamelijk of psychisch niet aankunnen. Ook de blootstelling aan giftige of carcinogene stoffen, aan ioniserende straling en een aantal fysische agentia zoals extreme hitte , koude, lawaai, ... zijn verboden (art. X.3-8). Verder is het verboden hen de risicovolle activiteiten te laten uitvoeren die opgesomd worden in de bijlage X.3-1. De bijlage bevat lijsten met gevaarlijke agentia, gevaarlijke procédés en werkzaamheden, gevaarlijke plaatsen.
Afwijkingen
Op deze verbodsbepalingen zijn, onder voorwaarden, een aantal afwijkingen mogelijk. Jonge werknemers, behalve jobstudenten, mogen indien ze tenminste 16 jaar zijn, een dergelijke risicovolle activiteit wel uitvoeren indien het onontbeerlijk is voor hun beroepsopleiding en indien de nodige preventiemaatregelen genomen zijn en indien het werk wordt uitgevoerd in aanwezigheid van een ervaren werknemer. Voor jobstudenten is een afwijking enkel mogelijk indien ze 18 zijn of ouder. Bovendien mag het niet gaan over het besturen van een gemotoriseerd transportwerktuig. Ook moet hun studierichting overeenstemmen met de uit te voeren taak en is het advies van het comité pbw en de preventieadviseur(s) vereist.
Gezondheidstoezicht
Voor jonge werknemers gelden de gewone regels van het gezondheidstoezicht. Ze zijn ook onderworpen indien hun oudere collega’s onderworpen zijn (volgens de bepalingen van de Codex, Boek I, Titel 4 Gezondheidstoezicht). Daarenboven is steeds gezonheidstoezicht vereist indien het op een jongere gaat die nog geen 18 is, of een jongere die nachtwerk verricht of een jongere die toch een risicovolle activiteit uitoefent (afwijking op verbodsbepalingen). Voor hen is een voorafgaande gezondheidsbeoordeling vereist.
Informatie
Vooral van belang is dat een jonge werknemer goed geïnformeerd wordt. Daarom verplicht de codex expliciet dat jongeren informatie moeten krijgen over de risico’s die ze lopen en over de nodige preventiemaatregelen.
