Collectieve bescherming

Collectieve beschermingsmiddelen (cbm) zijn technische middelen die een risico afschermen van de personen die mogelijk aan dit gevaar worden blootgesteld. Collectieve beschermingsmiddelen mogen niet worden verward met persoonlijke beschermingsmiddelen (pbm’s).

Collectieve/persoonlijke beschermingsmiddelen

In tegenstelling tot persoonlijke beschermingsmiddelen, beschermt een collectief beschermingsmiddel iedereen in de omgeving van het gevaar.

Collectief beschermingsmiddel Persoonlijk beschermingsmiddel
- technisch middel
- schermt het risico af tegenover de personen die mogelijk worden blootgesteld
- uitrusting bestemd om door de werknemer gedragen of vastgehouden te worden
- beschermt de persoon tegen één of meer risico's
Voorbeelden:
- voor machines en installaties (bv. afschermingen van bewegende delen)
- tegen fysische agentia (lawaai en trillingen, verlichting, klimaat en straling) (bv. omkastingen van lawaaibronnen)
- tegen vallen van personen en voorwerpen van hoogte (bv. leuningen)
- tegen producten met gevaarlijke eigenschappen (bv. afzuiginstallaties van gevaarlijke stoffen,...)
 Voorbeelden:
- veiligheidshelm
- gehoorbescherming
- veiligheidsschoenen
- veiligheidshandschoenen
- veiligheidsbril
- …

 
  
Definitie van een collectief beschermingsmiddel

Een collectief beschermingsmiddel (CBM) wordt gedefinieerd als ‘elke beschermingsuitrusting die tot doel heeft de werknemer te beschermen tegen één of meerdere gevaren die zijn veiligheid of gezondheid op het werk kunnen in het gedrang brengen evenals alle aanvullingen of accessoires die hiertoe bestemd zijn, en die gelijktijdig de volgende kenmerken vertonen:
a) ze is dermate ontworpen en geïnstalleerd dat ze zo rechtstreeks mogelijk inwerkt op de oorzaak van het risico zodat dit risico maximaal wordt beperkt;
b) ze is bestemd om, voorafgaand aan de uitvoering van het werk te worden geïnstalleerd;
c) ze is van die aard dat de werknemer niet actief moet tussenkomen om zijn veiligheid en gezondheid op het werk te verzekeren'.

Functie van collectieve beschermingsmiddelen

De belangrijkste functie van collectieve beschermingsmiddelen is om de risico’s waaraan werknemers worden blootgesteld tot een aanvaardbaar niveau terug te brengen:
- voorkomen van toegang tot een gevarenzone: ervoor zorgen dat personen of lichaamsdelen (bv. handen) zich niet op een gevaarlijke plaats kunnen bevinden
- opvangen van uitgeworpen materialen, onderdelen en vloeistoffen
- reductie van emissies van lawaai, straling, gevaarlijke producten, stof, gassen,...
- het gevaar uitschakelen alvorens de gevarenzone wordt bereikt.

Relevante wetgeving

- Codex, Boek IX Collectieve bescherming en individuele uitrusting, Titel 1 Collectieve beschermingsmiddelen (voorheen KB van 30 augustus 2013 tot vaststelling van algemene bepalingen betreffende de keuze, de aankoop en het gebruik van collectieve beschermingsmiddelen, BS 7 oktober 2013) gecoördineerde teksten in preventLex 
- bepalingen over cbm’s (vaak wordt gesproken van beschermingsmaatregelen i.p.v. beschermingsmiddelen) in de wetgeving omtrent arbeidsmiddelen:
Codex, Boek IV Arbeidsmiddelen, Titel 2 Bepalingen van toepassing op alle arbeidsmiddelen (voorheen KB van 12 augustus 1993 betreffende het gebruik van arbeidsmiddelen, BS 28 september 1993) gecoördineerde teksten in preventLex
Codex, Boek IV Arbeidsmiddelen, Titel 5 Arbeidsmiddelen voor tijdelijke werkzaamheden op hoogte (voorheen KB van 31 augustus 2005 betreffende het gebruik van arbeidsmiddelen voor tijdelijke werkzaamheden op hoogte, BS 15 september 2005) gecoördineerde teksten in preventLex
- bepaalde cbm voldoen aan de definitie van een veiligheidscomponent uit bijlage V van het KB van 12 augustus 2008 betreffende het op de markt brengen van machines gecoördineerde teksten in preventLex