Prevent.be

Zeldzaam gas
Helium is in het universum na waterstof het meest voorkomende element, maar is op aarde zeldzaam. In de atmosfeer vinden we naar volume slechts 5,5 deeltjes helium per miljoen en het is zo licht dat het zelfs makkelijk ontsnapt aan de aantrekkingskracht van de aarde en in de ruimte verdwijnt. 
Tot nu toe werd helium op de aarde gevonden als een bijproduct van aardgas, waarvan het zo'n 1 procent uitmaakt, en dat is de manier waarop het tot nu gewonnen werd. Doordat de bekende voorraden snel opraken, gaan bedrijven op zoek. Zo werd er in juni 2016 een hele grote heliumbel gevonden in Tanzania.

Veelgebruikt gas
Helium is essentieel voor een aantal industriële en medische toepassingen. Zo wordt het in vloeibare vorm gebruikt als koelmiddel, vooral voor supergeleidende magneten, onder meer in MRI-scanners en bij het CERN, en ook in kerncentrales. Daarnaast wordt het ook gebruikt als gas om druk te zetten op bepaalde systemen en om ze te zuiveren, als een beschermend atmosfeer voor sommige lastechnieken en om bepaalde kristallen te laten groeien, in gaschromatografie, in supersonische windtunnels en in sommige lampen. Duikers gebruiken helium ook in hun zuurstoftanks. Het gas wordt ook gebruikt om hogedrukcontainers en vacuümtanks te testen op lekken, en omdat het lichter is dan lucht maar niet brandbaar, dient het ook om ballonnen en luchtschepen te vullen.

Een zeer specifieke geluid
Als we praten of zingen, dan trillen onze stembanden. Normaal trillen ze in de lucht. Als we helium ingeademd hebben, dan trillen ze in het veel lichtere helium. Hierdoor klinkt onze stem dus anders.
Praten of zingen na het inademen van helium is populair. Zo was de actrice Sofia Vergara bij Jimmy Fallon in the Tonight Show het slachtoffer van dienst om helium in te ademen. En op sociale media doet men uiteraard lustig mee. Naast de bekende Ice bucket challenge, bestaat er ook een Helium Voice challenge.

Als het accent op de risico’s gelegd wordt
In Nederland zijn er al stemmen opgegaan om een verbod in te voeren op het gebruik van helium voor ballonnen. Men vindt dat het gas zo zeldzaam is dat het gebruik ervan voor feestartikelen een verspilling is.
Het is ook belangrijk om niet te vergeten dat er gezondheidsrisico’s verbonden zijn aan helium:
• Als het gas rechtstreeks van een fles ingeademd wordt, dan kunnen de luchtwegen beschadigd worden door de druk.
• Als helium ingeademd wordt, dan wordt de lucht vervangen door helium. Met andere woorden, als er helium in onze longen zit, dan zit er geen lucht in. Het is juist die lucht die iedere mens nodig heeft om te leven. De duizeligheid die men voelt na het inademen van helium, is een gevolg van zuurstoftekort (zit wel in lucht, niet in helium). Wie veel inademt, kan bewusteloos raken.
• Er zijn gevallen bekend van mensen die gestorven zijn aan een oedeem na het inademen van helium.

Hoe voorkomen?
De enige manier om de schadelijke gevolgen van helium-inademing te voorkomen is het niet inademen. En als we helium niet gebruiken voor onze feestartikelen, dan houden we meer over voor zinvolle toepassingen.

Bronnen: De redactie, Air Products