delenLangere en uitzonderlijke werktijden
In Cyprus, Frankrijk, Ierland en het Verenigd Koninkrijk staan – in vergelijking met de rest van Europa – meer bedrijven en organisaties open voor werken op zaterdag, zo oordeelt de Establishment Survey on Working Time (ESWT) van Eurofound. Regelmatig werken op zondag is het gebruikelijkst in Finland, Letland, Zweden en het Verenigd Koninkrijk, dat ook, net als de Tsjechische Republiek en Zweden, tot die landen behoort waar regelmatig nachtwerk het vaakst voorkomt. Regelmatig werken op variabele werktijden is het meest gangbaar in bedrijven en organisaties in Finland, Polen en Zweden.
Langere en uitzonderlijke werktijden zijn wijdverspreid in sectoren als de horeca, de gezondheidszorg, de sociale sector en de persoonlijke diensten: in deze sectoren ligt de graad van zaterdag- en zondagswerk hoog. Gewoon nachtwerk komt het meest voor in nutsbedrijven, de gezondheidszorg, het maatschappelijk werk en de horeca; variabele werktijden zijn schering en inslag in de horeca, maar ook in de gezondheidszorg en de transportsector. Het rapport concludeerde dat de omvang van de onderneming of instelling een doorslaggevende factor is: over het algemeen geldt dat, hoe kleiner het bedrijf of de instelling is, hoe minder vaak niet-standaarduren worden gepresteerd.
Langere en uitzonderlijke werktijden zijn wijdverspreid in sectoren als de horeca, de gezondheidszorg, de sociale sector en de persoonlijke diensten: in deze sectoren ligt de graad van zaterdag- en zondagswerk hoog. Gewoon nachtwerk komt het meest voor in nutsbedrijven, de gezondheidszorg, het maatschappelijk werk en de horeca; variabele werktijden zijn schering en inslag in de horeca, maar ook in de gezondheidszorg en de transportsector. Het rapport concludeerde dat de omvang van de onderneming of instelling een doorslaggevende factor is: over het algemeen geldt dat, hoe kleiner het bedrijf of de instelling is, hoe minder vaak niet-standaarduren worden gepresteerd.
Verzuim en problemen om personeel te houden
De ESWT is een instelling, geen werknemersenquête. Dat betekent dat ze geen gegevens verstrekt over voorkeuren en beschouwingen van werknemers, maar wel over die van managers en vertegenwoordigers van de werknemers. Om de gevolgen van niet-standaardwerkuren te analyseren, onderzocht de ESWT de effecten van uitzonderlijke werkuren in termen van ziekteverzuim, motivatieproblemen en personeelsverloop. De managers van bedrijven en organisaties die vaak ’s nachts of op veranderlijke uren werken, meldden 1,6 keer meer moeilijkheden met ziekte en verzuim dan de managers van bedrijven en organisaties die zulke werktijden niet hebben. Ook de managers van instellingen die ’s nachts en op zaterdag werken, maakten in vergelijking met managers in instellingen met standaardwerkuren 1,5 keer meer gewag van motivatieproblemen bij het personeel. Bedrijven en organisaties die tijdens het weekend werken, kampen 1,7 keer meer met moeilijkheden om hun personeel te behouden dan ondernemingen en organisaties die niet tijdens het weekend werken.
Geldelijke compensatie volstaat niet, vervroegde uittreding evenmin
De gegevens van de ESWT tonen aan dat vervroegde uittreding nog steeds vaak voorkomt in bedrijven en organisaties waar regelmatig op uitzonderlijke en veranderlijke uren wordt gewerkt. Het rapport stelt echter vast dat in Franse en Duitse bedrijven en organisaties die op uitzonderlijke en veranderlijke uren werkzaam zijn, het aantal vervroegde uittredingen afneemt; dat zou kunnen worden geïnterpreteerd als een signaal dat het tij gaat keren. Uit de bevindingen blijkt ook dat de traditionele methode om de last van het nachtwerk of de ploegendienst te verlichten door een hoger loon toe te kennen, nog steeds in veel bedrijven en organisaties wordt toegepast. Met het oog op de vergrijzing van de actieve bevolking zal compensatieloon in de toekomst misschien niet langer volstaan. Hetzelfde geldt voor de enige alom verspreide niet-geldelijke vergoeding voor nachtwerk en ploegendienst: vervroegde uittreding. In ieder geval zou de kwestie van andere mogelijke werktijdvergoedingen in de toekomst wel eens in belang kunnen toenemen, nu vervroegde uittreding publiek wordt besproken.
Bron: Europese Stichting ter verbetering van de levens- en arbeidsvoorwaarden
: 26/02/14
