Risico’s van nachtwerk: wat kan je als werknemer zelf doen?

Informatie voor werknemers

Voldoende slapen is een grote uitdaging voor wie ’s nachts werkt. Slapen wanneer de rest van de wereld wakker is, is niet vanzelfsprekend. Nochtans is het van essentieel belang, want een gebrek aan slaap leidt tot een groter risico op ongevallen. Naast de veiligheidsrisico’s heeft nachtwerk ook een impact op de gezondheid van de werknemer. Hoe beperk je deze risico’s?

Geactualiseerd op:

20.03.24

Onderwerpen:

©:

preventActio 02/2024

Verbod op nachtwerk

In principe geldt er een algemeen verbod op nachtarbeid. Een werkgever mag geen werknemers tewerkstellen tussen 20 uur ’s avonds en 6 uur ’s morgens. Maar er zijn heel wat uitzonderingen. De afwijkingen op het verbod op nachtarbeid hebben betrekking op bepaalde werkzaamheden, werknemers en bedrijfssectoren (bv. horeca).

Wie werkt ’s nachts?

In 2021 werkte gemiddeld 4,3% van de werkenden in de Europese Unie ’s nachts. Dat is meer dan in België: het aandeel werkenden met nachtwerk bedroeg 3,8% in het Vlaamse Gewest, 3,5% in het Waalse Gewest en 2,7% in het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest.

Nachtwerk komt voor in veel sectoren, zoals de industrie, horeca, landbouw, gezondheidszorg en transportsector. De meerderheid van de nachtwerkers zijn mannelijke arbeiders.

Circadiaans ritme

Mensen zijn dagdieren. We zijn ingesteld om overdag te werken en ’s nachts te slapen. Dat komt door onze biologische klok, die helpt om onze mentale en lichamelijke functies te regelen in periodes van 24 uur. Dat wordt ook wel het circadiaans ritme genoemd.

Onze lichaamstemperatuur, hartslag, bloeddruk en adrenalineproductie stijgen overdag en dalen in de nacht. Die veranderingen beïnvloeden ons gedrag, onze alertheid, reactietijd en mentale capaciteit.

Bij nachtwerk wordt ons bioritme verstoord: dag en nacht worden door elkaar gehaald. De meeste mensen hebben moeite met wakker blijven tussen 3 uur en 6 uur ’s ochtends, waardoor het bij nachtwerk extra moeilijk is om alert te blijven.