Welzijnswet of arbeidsongevallenwet
Het antwoord is niet zo eenvoudig. Beide partijen hebben verschillende bevoegdheden, afhankelijk van de wetgeving die van toepassing is. Wanneer het gaat over onbezoldigde stages, zijn namelijk zowel de welzijnswetgeving (1) als de arbeidsongevallenwet (2) van toepassing.
Het KB van 13 juni 2007 tot wijziging van het besluit van 25 oktober 1971 tot uitbreiding van het toepassingsgebied van de arbeidsongevallenwet van 10 april 1971 (BS 25 juni 2007) bepaalt uitdrukkelijk dat onbezoldigde stagiairs, die arbeid verrichten in het kader van een leerprogramma, eveneens onderworpen zijn aan de arbeidsongevallenwet.

Positie stagiairs
Het KB van 21 september 2004 betreffende de bescherming van stagiairs (BS 4 oktober 2004) stelt in artikel 2 dat wanneer leerlingen stage lopen in een bedrijf, het bedrijf als werkgever moet beschouwd worden voor de toepassing van de welzijnswetgeving. Het KB verduidelijkt ook wat een stagiair precies is: “elke leerling of student die in het kader van een leerprogramma georganiseerd door een onderwijsinstelling, daadwerkelijk arbeid verricht bij een werkgever, in gelijkaardige omstandigheden als de werknemers in dienst van die werkgever, en dit met het oog op het opdoen van beroepservaring” (Art.2). Door dit KB zijn de onderwijsinstellingen ook verplicht om een arbeidsongevallenverzekering af te sluiten die de onbezoldigde stagiairs dekt.
Toch genieten stagiairs bij arbeidsongevallen niet dezelfde bescherming als gewone werknemers. Onbezoldigde stagiairs krijgen bijvoorbeeld geen schadeloosstelling voor opgevallen op weg van of naar de stageplaats, of voor een tijdelijke arbeidsongeschiktheid (3).

Basisregel
Als algemene regel geldt dat in het kader van de arbeidsongevallenwetgeving de school (de inrichtende macht) beschouwd wordt als werkgever. De school moet dus de verplichtingen in het kader van de arbeidsongevallenwet nakomen.
In het kader van de welzijnswet wordt het stagebedrijf echter beschouwd als werkgever. Het stagebedrijf moet dus de verplichtingen uit de welzijnswet vervullen. (zie tabel 1)

Tabel 1: Overzicht van de bevoegdheden voor de school en het stagebedrijf

	School	Bedrijf	referentie
Aangifte bij de verzekeraar	X		Art 62 arbeidsongevallenwet
Arbeidsongevallensteekkaart opstellen en een kopie daarvan opsturen naar de externe dienst voor preventie en bescherming op het werk		X	Art 28 KB van 27 maart 1998 betreffende het beleid inzake het welzijn van werknemers bij de uitvoering van het werk
Onderzoek en verslaggeving ernstige arbeidsongevallen		X	Art 94 welzijnswet
Onmiddellijk melden bijzonder ernstige arbeidsongevallen bij bevoegde ambtenaar		X	Art 94 welzijnswet
Formulier voor aangifte arbeidsongevallen invullen	X		Art 62 arbeidsongevallenwet

Verplichtingen school
Het aanstellen van een verzekeraar, het aangeven van een arbeidsongeval en het invullen van het formulier voor de arbeidsongevallenaangifte zijn drie verplichtingen uit de arbeidsongevallenwet. Wanneer een stagiair het slachtoffer wordt van een arbeidsongeval, moet de school deze verplichtingen dus op zich nemen.

Verplichtingen stagebedrijf
- Artikel 28 van het KB van 27 maart 1998 betreffende het beleid inzake het welzijn van werknemers bij de uitvoering van hun werk legt de werkgever (in dit geval dus het bedrijf) de verplichting op om voor arbeidsongevallen met minstens vier dagen arbeidsongeschiktheid een arbeidsongevallensteekkaart op te stellen en aan de externe preventiedienst te bezorgen.
- De welzijnswet verplicht werkgevers om ernstige arbeidsongevallen te laten onderzoeken en binnen de tien dagen een omstandig verslag te laten bezorgen aan de bevoegde ambtenaar. Ook hier moet het stagebedrijf dus beschouwd worden als de werkgever. Hoewel de wet niet expliciet vermeldt dat de werkgever (bedrijf) en de school moeten samenwerken, kan men er toch van uitgaan dat een goede samenwerking en regelmatig overleg tussen beide partijen tot de algemene zorgvuldigheidsplicht behoren. Overleg en samenwerking tussen beiden kunnen dus zeker geen kwaad en verdienen zelfs aanbeveling.
- Ingevolge artikel 94 van de welzijnswet moet de werkgever bijzonder ernstige arbeidsongevallen onmiddellijk aan de bevoegde ambtenaar melden. Ook deze verplichting komt aan het stagebedrijf toe.

Discussie of twijfel
De school moet de arbeidsongevallen dus aangeven bij de verzekeraar, terwijl het stagebedrijf verantwoordelijk is voor de aangifte bij de ambtenaren van de algemene directie Toezicht op het welzijn op het werk. Indien het bedrijf zijn verplichtingen niet nakomt, is het dus de enige strafrechtelijke verantwoordelijke voor wat de naleving van de welzijnswetgeving betreft.
Indien de school van de stagiair niet tevreden is over de medewerking of de houding van het stagebedrijf, dan kan ze een klacht indienen bij de Algemene Directie Toezicht op het Welzijn op het Werk. Indien nodig kan dit zelfs leiden tot strafrechtelijke vervolging.

PreventLex-abonnees vinden meer informatie in het dossier 'Focus op stagiairs' 


(1) wet van 4 augustus 1996 betreffende het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk (BS 18 september 1996)
(2) arbeidsongevallenwet van 10 april 1971 (BS 24 april 1971)
(3) voor meer informatie hierover, zie het artikel “Stagiairs en arbeidsongevallen” in PreventActua 17/2007