Wat is asbest?

Asbest is een verzamelnaam voor heel kleine minerale vezels. Deze grondstof kunnen we in België niet in de natuur terugvinden. Asbest is isolerend, hitte- en waterbestendig, bestand tegen de sterkste zuren en basen en eenvoudig te bewerken. In het Oudgrieks betekent ‘asbestos’ dan ook ‘onverwoestbaar’. De lage kostprijs maakte deze grondstof eind vorige eeuw heel populair; asbest werd ingevoerd en verwerkt in producten zoals vloerbedekking, golfplaten, tandpasta, ... De asbestvezels zijn microscopisch klein en niet zichtbaar voor het blote oog. Ons lichaam is niet in staat de ingeademde vezels af te breken waardoor ze zich nestelen in bijvoorbeeld onze longen. Wetenschappelijke studies hebben aangetoond dat asbestvezels o.a. longkanker, strottenhoofdkanker, eierstokkanker en mesothelioom (een type kanker dat kan ontstaan in long- of borstvlies en heel vaak terug te leiden is naar asbestblootstelling) kunnen veroorzaken. Slechts één asbestvezel kan ons ziek maken, maar de kans vergroot naarmate de omvang en de duur van de blootstelling. Het risico stijgt bijgevolg bij mensen die in de bouwsector werken en hierdoor veel in contact komen met asbest. 

 

Toepassingen van asbest

Er zijn meer dan 3.500 verschillende toepassingen van asbest gekend in woningen, kantoren, scholen, commerciële gebouwen, ... Hieronder lees je de meest voorkomende:

-       dakbedekkingen en gevelbekledingen in asbestcement zoals golfplaten en gevelleien;

-       isolatiemateriaal;

-       oude rioolbuizen;

-       in en onder vinylvloertegels.

 

Onderscheid tussen los en vast asbest

Bij hechtgebonden of vast asbest zitten de vezels stevig verankerd in het dragermateriaal zoals bijvoorbeeld bij leien uit asbestcement. Onbeschadigd hechtgebonden asbest houdt weinig gevaar in voor de gezondheid. Bij los of niet-hechtgebonden asbest kunnen de vezels wel eenvoudig vrijkomen doordat ze niet goed verankerd zijn in het dragermateriaal. Dat maakt deze vorm veel gevaarlijker. Een voorbeeld hiervan is isolatiemateriaal rond verwarmingsbuizen. Dit onderscheid is zeker van belang wanneer we asbest willen verwijderen. 

 

Zit er asbest in mijn huis?

Wees steeds voorzichtig wanneer je afbraak- of renovatiewerken uitvoert. Dateert je woning van na 2000 dan is de kans klein dat je asbest in huis hebt. Asbesthoudend materiaal kan je vaak herkennen aan de wafelachtige structuur of door de vezelachtige samenstelling die te zien is op plaatsen waar de materie gebroken is. Je kan pas volledig zeker zijn of je met asbest te maken hebt nadat je de vezels laat onderzoeken door een erkend analyselabo. Een overzicht van erkende Belgische laboratoria kan je vinden op de website van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg (https://werk.belgie.be/nl/erkenningen/groep-6). Meer informatie over asbestherkenning kan je vinden in de preventiefiche herkenningsmethodes voor asbest op de website buildingyourlearning.be en in de app AsbestCheck (lees ook de informatiefiche op pagina 11). 

 

Zelf asbest verwijderen

Let op: je mag enkel hechtgebonden asbest, waarbij de vezels niet loskomen, zelf verwijderen. Je mag enkel asbest binnenshuis verwijderen wanneer die onbeschadigd is. Hechtgebonden asbest die wel beschadigd is of waarbij wel losse vezels zichtbaar zijn die buiten toegepast zijn (bijvoorbeeld het dak van een tuinhuisje) mag je voorzichtig verwijderen als er geen andere personen in de omgeving zijn en de platen niet verder beschadigd worden bij het verwijderen. Je doet dit door zelf een staal te nemen van een verdachte plek. Hierbij is het heel belangrijk dat je de nodige beschermingsmiddelen draagt. Het staal kan op twee manieren worden genomen. In de preventiefiche herkenningsmethodes voor asbest en op de website alertvoorasbest.be lees je hoe je asbest veilig kan verwijderen (). Verwijder asbest enkel zelf als het op een eenvoudige manier kan. Dit wil zeggen: losschroeven van platen mag, de platen breken of erin zagen mag absoluut niet. Bevochtig de materialen, draag beschermende wegwerpkledij (waaronder een FFP3-masker) en zorg dat kinderen uit de buurt blijven. Gooi nooit met asbesthoudende materialen. Goed om te weten is dat wanneer je asbest zelf verwijdert, de kost voor de opkuis vaak hoger ligt dan wanneer er meteen een deskundige firma was langsgekomen. Afhankelijk van waar je woont, kan je asbestcement aan een voordelig tarief laten ophalen.Hechtgebonden asbest mag je naar het containerpark brengen. Het asbestmateriaal moet altijd ingepakt worden in een folie of in een luchtdichte verpakking (big bag) die je in je containerpark kan kopen. Op die manier ga je de verspreiding van vezels tegen. Sommige containerparken halen asbest thuis op en in sommige recyclageparken is onverpakt asbestmateriaal niet meer welkom. Vermeng de asbestplaten niet met ander bouwafval. 

 

Asbest laten verwijderen

Voor andere asbestverwijdering moet je verplicht een gespecialiseerd bedrijf inschakelen. Een lijst van dergelijke erkende verwijderaars kan je vinden op werk.belgie.be. Laat verschillende asbestverwijderaars jouw situatie beoordelen en vergelijk de offertes. Het verwijderen van dak- en gevelbekleding kan ongeveer 1.240 euro per ton kosten, andere hechtgebonden asbest kost 1.300 euro per ton. De kostprijs voor de meeste niet-hechtgebonden asbest kan oplopen tot 18.000 euro per ton. De reden hiervoor is dat wanneer er asbestvezels binnenshuis vrijkomen, de zone hermetisch afgesloten dient te worden.

 

Asbestattest

Vanaf 23 november 2022 is het in Vlaanderen verplicht om bij de verkoop van een huis of gebouw dat gebouwd werd voor 2001 over een asbestattest te beschikken. Dat attest kan je verkrijgen nadat een gecertificeerde asbestdeskundige een inventaris heeft opgemaakt. Op basis van deze inventarisatie zal de OVAM voor elk gebouw een uniek attest maken. Alle info over hoe dat in zijn werk gaat, kan je terugvinden op de website van OVAM. Het attest bevat informatie over asbest in het gebouw en of de plek asbestveilig is. Het beschrijft voor een normaal gebruik van het gebouw welke materialen of gebouwonderdelen asbest bevatten, wat de staat is van het asbest en geeft advies over hoe het veilig beheerd of verwijderd kan worden. Het asbestattest kadert in het Vlaamse asbestafbouwbeleid: de Vlaamse Regering wil namelijk zo snel mogelijk al het asbest in Vlaamse gebouwen en woningen gebouwd voor 2001 in kaart brengen. Tegen 2032 dient elke eigenaar van een pand gebouwd voor 2001 over een asbestattest te beschikken. Bij verhuur van het gebouw is de eigenaar verplicht om een kopie van het asbestattest te bezorgen aan de (nieuwe) huurders. De Regering wil Vlaanderen uiterlijk tegen 2040 asbestveilig maken. Na 2000 is het verboden om gebruik te maken van asbesthoudende materialen. Voor gebouwen of verbouwingen vanaf 1 mei 2001 is er verplicht een postinterventiedossier waarin alle informatie over de materialen die in een gebouw aanwezig zijn verzameld staan. Het asbestattest is een Vlaamse maatregel. In Brussel en Wallonië is er momenteel nog geen verplichte asbestinventarisatie. De asbeststop is wel van toepassing voor het hele land. 

 

Bronnen: knack.be, knack.be, knack.be, knack.be, ovam.vlaanderen.be, alertvoorasbest.be, asbestfonds.be, wikipedia.org, www.gcm-a.be