Prevent.be

Afbakening openbare weg
Om de vraagstelling goed te beantwoorden is het vooreerst belangrijk om uit te maken wat bedoeld wordt met “privéterrein” (te definiëren als rijbanen die niet beschouwd worden als openbare weg). Het probleem is hier dat de term “openbare weg” nergens uitdrukkelijk wordt gedefinieerd in de verkeersreglementering. Wanneer er een betwisting is, wordt de aansprakelijkheid beoordeeld door de rechterlijke overheid. Hieronder de bij ons bekende jurisprudentie op dit vlak:
• "Een op privéterrein gelegen parking van een warenhuis, die in principe aan de klanten voorbehouden is en waar geen enkele vorm van controle wordt uitgeoefend, is een openbare weg", (Pol. Brussel, 10/2/1956, R.G.A.R, 1956, nr 7492; Cass. 1/10/73, Pas. 1974,I,93, Cass. 5/3/1980, Pas, 1980, I, 828).
• "Een parking van een grootwarenhuis dat een reeks diensten aanbiedt waar iedereen terecht kan o.m. een pompstation, zelfbedieningsrestaurant, maakt deel uit van de openbare weg", (Brussel, 29/6/1989, verkeersrecht, 90/68).
• "Een parking van een grootwarenhuis dat zich uitstrekt over een enorme ruimte, vrij toegankelijk is voor het publiek en gebruikt kan worden door klanten van zowel het warenhuis, het benzinestation als het restaurant, is een openbare weg", (Corr. Brussel, 5/3/1992, verkeersrecht, 93/90; Pol. Leuven, 18/01/1996, verkeersrecht, 96/109).
• "De parking van het Shoppingcenter Wijnegem is een openbare weg", (Pol. Antwerpen, 19/01/2000, niet gepubliceerd).
In de praktijk blijkt hieruit dat het verstandig is om elke plaats die zonder toegangscontrole publiek toegankelijk is, wordt beschouwd als openbare weg. Deze kwestie wordt wat meer in detail behandeld op de website van de politiediensten (http://www.lokalepolitie.be/centrex/nl/faq/wegcode/openbare-weg-en-openbareprivate-plaats.html).

Rijbewijs verplicht…
Wat zijn dan de verplichtingen inzake het rijbewijs van toepassing op verkeer op privéterrein? Artikel 21 van de wet van 16 maart 1968 betreffende de politie over het wegverkeer stelt: “Niemand mag op de openbare weg een motorvoertuig besturen, tenzij hij houder is van, en tevens bij zich heeft, een rijbewijs in België regelmatig afgegeven, of een buitenlands nationaal of internationaal rijbewijs onder de voorwaarden vastgesteld door de bepalingen die inzake internationaal wegverkeer van toepassing zijn. Het rijbewijs moet geldig zijn voor de categorie waartoe het voertuig behoort.”

…maar niet op privéterrein
Dit geldt evenwel uitsluitend voor het rijden op openbare wegen. Het algemene principe luidt dat op de privéwegen het verkeersreglement niet toepasselijk is en er zijn geen andere wettelijke bepalingen die er het verkeer regelen. Andere strafrechtelijke bepalingen, zoals het art. 418 en 420 van het Strafwetboek en het Veldwetboek, kunnen natuurlijk wel van toepassing zijn. Professor Vennootschapsrecht Hilde Laga: “Wanneer men dus op een privéweg een als overtreding van bet verkeersreglement gekwalificeerde handeling stelt, kan men nooit strafrechtelijk gesanctioneerd worden, tenzij men andere strafrechtelijke bepalingen overtrad. Wel kan de veroorzaker van een ongeval dan burgerlijk aansprakelijk gesteld worden.”

En wat zijn dan de verzekeringsaspecten?
De wet van 21 november 1989 betreffende de verplichte aansprakelijkheidsverzekering inzake motorrijtuigen (B.S. 08.12.1989) voorziet dat de plicht tot verzekering ook geldt buiten de openbare weg, nl. op publiek en/of beperkt toegankelijke terreinen. In art. 2, §1. staat: “Tot het verkeer op de openbare weg en op terreinen die toegankelijk zijn voor het publiek of slechts voor een zeker aantal personen die het recht hebben om er te komen, worden motorrijtuigen alleen toegelaten indien de burgerrechtelijke aansprakelijkheid waartoe zij aanleiding kunnen geven, gedekt is door een verzekeringsovereenkomst die aan de bepalingen van deze wet voldoet en waarvan de werking niet is geschorst.” Een gewone verzekering tegen burgerlijke aansprakelijkheid, die gebruikelijk is voor elke auto of vrachtwagen, volstaat dus.
Evenwel is enige voorzichtigheid geboden. Sommige commentatoren zijn van mening dat de verzekering van het voertuig waarmee wordt gereden alleen geldt als het voertuig wordt bestuurd door iemand die in het bezit is van een geldig rijbewijs dat is uitgegeven voor de categorie van het bereden voertuig. Het is niet zeker of dit een algemeen principe is, ofwel een individuele benadering van bepaalde verzekeringsmaatschappijen. Het is belangrijk om dit na te trekken. Indien de verzekeringspolis dergelijk verkeer niet dekt, zal het aangewezen zijn voor deze specifieke activiteit een bijkomende verzekeringspolis af te sluiten.