Prevent.be

Prioriteit voor administratieve geldboetes

Een van de doelstellingen van het sociaal strafwetboek, dat in werking trad op 1 juli 2011, is het depenaliseren van de sociale wetten. Dit betekent dat er meer prioriteit wordt gegeven aan de administratieve boetes. Om te beginnen werd het toepassingsgebied van de administratieve geldboetes uitgebreid. Sinds 1 juli 2011 kunnen alle inbreuken op de sociale wetten bestraft worden met een administratieve geldboete. Bovendien kunnen deze boetes niet alleen worden opgelegd aan de werkgevers, maar ook aan aangestelden, lasthebbers van betrokken bedrijven en sociaal verzekerden. Ook is het voortaan mogelijk om voor bepaalde inbreuken enkel nog een administratieve geldboete op te leggen, zonder dat de boete gepaard gaat met een strafrechtelijke sanctie.

Wettelijk kader

De basis wordt gelegd door de artikelen 74-91 van het sociaal strafwetboek en het KB van 1 juli 2011 tot uitvoering van de artikelen 16, 13, 17, 20, 63, 70 en 88 van het sociaal strafwetboek en tot bepaling van de datum van inwerkingtreding van de wet van 2 juni 2010 houdende bepalingen van het sociaal strafrecht (BS van 6 juli 2011). Dit KB van 1 juli 2011 legt de bevoegde instantie vast die administratieve geldboetes kan opleggen en preciseert welke ambtenaren hiervoor gemachtigd zijn. De wet van 30 juni 1971 betreffende de administratieve geldboeten toepasselijk in geval van inbreuk op sommige sociale wetten (BS van 13 juli 1971) werd op 1 juli 2011 opgeheven.

Administratieve geldboetes

De administratieve geldboetes zijn een alternatief voor de strafrechtelijke vervolgingen. Met andere woorden, wanneer er een administratieve geldboete wordt opgelegd, is elke strafrechtelijke sanctie uitgesloten. Omgekeerd maakt elke strafrechtelijke sanctie een bijkomende administratieve boete onmogelijk.

In tegenstelling tot een strafrechtelijke boete, die alleen kan worden uitgesproken door een rechter, wordt een administratieve geldboete opgelegd door de administratie. In dit geval is dat de Directie van de administratieve geldboetes die deel uitmaakt van de Afdeling van de juridische studiën, de documentatie en de geschillen van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg. De Directie van de administratieve geldboetes houdt zich niet alleen bezig met de administratieve procedure (samenstelling, opvolging van dossiers, enz.), maar ook met het effectief opleggen van de administratieve geldboetes. Een administratieve geldboete kan niet meer worden opgelegd vijf jaar na de feiten. De wet bepaalt wel dat bepaalde acties de verjaring stuiten en leiden tot een nieuwe termijn van 5 jaar. De maximale verjaringstermijn voor een administratieve geldboete is dus 10 jaar. Administratieve boetes worden, in tegenstelling tot de strafrechtelijke boetes, niet vermeld op het strafblad.

Voor wie?

De administratieve geldboetes kunnen enkel opgelegd worden aan “overtreders” (meestal de werkgever), zelfs indien de overtreding begaan is door een aangestelde (zowel arbeiders als bedienden) of een lasthebber (administratieve instantie van de werkgever). De overtreder is de persoon die strafbaar is gesteld krachtens de wet. De ‘sociaal verzekerden’ vormen een nieuwe categorie overtreders, aangezien de administratieve geldboetes voortaan ook van toepassing zijn op de incriminaties inzake de sociale zekerheid. De ‘overtreder’ mag niet verward worden met het begrip ‘dader’ van de inbreuk. De dader is de persoon die de materiële inbreuk heeft begaan. Deze twee begrippen overlappen elkaar vaak, maar dat is niet het geval wanneer de werkgever als overtreder wordt aangeduid en de inbreuk bijvoorbeeld werd gepleegd door zijn aangestelde of lasthebber.

Acties na proces-verbaal
Wanneer een inspectiedienst een proces-verbaal opstelt, wordt dit overgemaakt aan de overtreder. Een kopie wordt gestuurd naar het arbeidsauditoraat en de Directie van de administratieve geldboetes. In principe beschikt het arbeidsauditoraat over een termijn van 6 maanden vanaf de datum van ontvangst van het proces-verbaal om zijn beslissing mee te delen aan de Directie van de administratieve geldboetes, die vervolgens reageert op grond van deze beslissing (zie schema).

Schema – mogelijke acties na een proces-verbaal

In theorie kan de Directie van de administratieve geldboetes de procedure voor de administratieve geldboete opstarten indien het arbeidsauditoraat geen uitspraak heeft gedaan binnen een termijn van zes maanden. In de praktijk wacht de Directie van de administratieve geldboetes toch steeds tot ze kennis heeft genomen van de beslissing van het arbeidsauditoraat voordat zij de administratieve procedure aanvat. Dit om dubbele vervolgingen door de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg én de arbeidsauditoraten te vermijden.
Wanneer het arbeidsauditoraat aan de Directie van de administratieve geldboetes meldt dat er wordt afgezien van vervolging, stuurt het auditoraat een volledige kopie van het strafrechtelijk onderzoek mee.

Procedure

Heeft het arbeidsauditoraat besloten de overtreder niet te vervolgen, dan neemt de dienst van de administratieve geldboetes de zaak ter harte. De dienst van de administratieve geldboetes nodigt de overtreder uit om zijn verweer binnen de 30 dagen na de oproeping kenbaar te maken. De oproeping wordt per aangetekende post verstuurd. De overtreder heeft de mogelijkheid om zijn verdediging zelf op te nemen of te laten verlopen via een advocaat, op schriftelijke wijze (inclusief via elektronische weg) of mondeling.

Voor arbeiders en bedienden is er ook de mogelijkheid zich te laten vertegenwoordigen door een lid van een representatieve werknemersorganisatie (zie art. 80 van het Sociaal Strafwetboek). De overtreder heeft het recht om het dossier van de overtredingen in te zien en er een kopie van te maken, tegen betaling van de kopiekosten. De indiening van de verweermiddelen kan plaatsvinden ofwel bij de Directie van de administratieve geldboetes ofwel bij de regionale kantoren van de administratie belast met het toezicht op de betrokken wetgeving.

Administratieve beslissing
De ambtenaar van de Directie van de administratieve geldboetes neemt zijn beslissing na een verhoor van de overtreder of wanneer de termijn van 30 dagen verstreken is (zie tabel). In geen geval mag de Directie van de administratieve geldboetes het dossier doorsturen naar het arbeidsauditoraat.

Tabel – Mogelijke beslissingen van de ambtenaar van de Directie van de administratieve geldboetes

Bij het bepalen van het bedrag van de administratieve geldboete mag geen rekening worden gehouden met een vroegere administratieve beslissing die werd genomen drie jaar of langer vóór de feiten waarop de ​​nieuwe beslissing betrekking heeft. Bij verzachtende omstandigheden kan de ambtenaar naar eigen goeddunken het bedrag verminderen tot 40% van het minimumbedrag van de administratieve geldboetes voorzien door de wet. Wanneer hij een administratieve geldboete oplegt aan een sociaal verzekerde, kan het bedrag van de boete verminderd worden tot onder het voorziene minimumbedrag maar nooit lager dan één euro, indien de sociaal verzekerde eveneens vatbaar is voor een geldboete die direct wordt opgelegd door de socialeverzekeringsinstelling (bijv. totale of gedeeltelijke intrekking van de werkloosheidsuitkeringen, ziekte-uitkeringen of sociale uitkeringen of inkomens van de sociale integratie).

Beroep en invordering

De beslissing van de Directie van de administratieve geldboetes wordt via aangetekende post ter kennis gebracht aan de overtreder. Bovendien worden de beslissingen inzake het opleggen van een administratieve geldboete doorgestuurd naar de inspectiedienst die het proces-verbaal heeft opgesteld, het arbeidsauditoraat en de RSZ. De overtreder beschikt over een termijn van drie maanden vanaf de kennisgeving van de beslissing om de geldboete te vereffenen of beroep aan te tekenen bij de arbeidsrechtbank. In het kader van dit beroep kan de arbeidsrechtbank nooit het bedrag van de administratieve geldboete verhogen.
Op verzoek van de overtreder kan de Directie van de administratieve geldboetes een afbetalingsplan toestaan, zonder evenwel de termijn van 10 jaar te overschrijden. Wanneer niet vrijwillig betaald wordt, zal de administratie van het kadaster, de registratie en de domeinen overgaan tot de gedwongen invordering van de boete.

Gebaseerd op een tekst van Christophe Hanon, Arbeidsauditeur te Nijvel